25 lipca 2023
Sposób liczenia kadencji członków organów spółek kapitałowych
13 października 2022 roku weszła w życie zmiana przepisów kodeksu spółek handlowych w zakresie sposobu liczenia kadencji członków zarządu i członków rad nadzorczych spółek kapitałowych. Obecnie generalną zasadą jest to, że kadencję oblicza się w pełnych latach obrotowych (chyba że umowa lub statut spółki stanowią inaczej). Jest to dość duża zmiana w stosunku do poprzedniego stanu prawnego.
Definicja kadencji
Kadencja to okres sprawowania funkcji przez członka zarządu bądź członka rady nadzorczej. Oznacza zwykle pewien przedział czasowy, najczęściej określony w latach, chyba że statut lub umowa spółki stanowią inaczej (np. w miesiącach). Jest to ustalony z góry okres, na jaki dana osoba zostaje powołana do zarządu bądź rady nadzorczej, który liczony jest od dnia powołania danej osoby do organu.
Niekiedy wiele osób myli kadencję z mandatem, a różnica między tymi pojęciami jest znaczna. Mandat to nie to samo, co kadencja. Mandat oznacza umocowanie do wykonywania funkcji członka zarządu czy też członka rady nadzorczej. Zestawiając te dwa pojęcia ze sobą należy stwierdzić, że dana osoba jest władna pełnić funkcję członka organu spółki tak długo, jak długo zachowa ważność swojego mandatu. Kadencja zaś determinuje okres ważności tego mandatu.
O ile istota kadencji sprowadza się do określenia pewnego przedziału czasowego, o tyle pod pojęciem mandatu rozumieć należy uprawnienie do piastowania urzędu. Mandat stanowi więc materialnoprawną podstawę działalności członka organu spółki.
Uzyskanie mandatu następuje w drodze powołania do zarządu czy rady nadzorczej. Data uzyskania mandatu może być tożsama z datą podjęcia uchwały o powołaniu do organu albo też w uchwale powołującej może być wskazana inna data uzyskania mandatu do pełnienia funkcji. Dla uzyskania mandatu nie ma natomiast znaczenia data wpisu członka organu do KRS, który to wpis ma jedynie charakter deklaratywny.
Kadencja członków organów może być indywidualna albo wspólna. W pierwszym przypadku bieg kadencji jest indywidualny i odnoszony do każdego członka organu odrębnie. Kadencja w takim przypadku trwa dla każdego z członków organów osobno i liczona jest od momentu
powołania każdego z nich do pełnienia funkcji. W przypadku zaś kadencji wspólnej, ma ona jeden bieg dla wszystkich członków organu, przez co mandat członka zarządu powołanego w trakcie trwania danej kadencji wygasa równocześnie z wygaśnięciem mandatów pozostałych członków organu.
W stanie prawnym obowiązującym do 13 października 2022 roku brak było podstaw do obliczania kadencji według pełnych lat obrotowych. Regulacje odnośnie kadencji mówiły o latach, ale bez wskazania, że mają być to lata obrotowe, co powodowało, że kadencja kończyła się bardzo często w trakcie roku obrotowego. Stan prawny w powyższym zakresie został jednak zmieniony na mocy ustawy z dnia 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw.
Kadencja organów spółki akcyjnej
Zgodnie z treścią art. 369 § 1 k.s.h. członek zarządu jest powoływany na okres nie dłuższy niż pięć lat (kadencja). Kadencję oblicza się w pełnych latach obrotowych, chyba że statut spółki stanowi inaczej. Ponowne powołania tej samej osoby na członka zarządu są dopuszczalne, jednak nie wcześniej niż na rok przed upływem bieżącej kadencji.
Przepis ten po nowelizacji należy rozumieć w ten sposób, że w razie określenia kadencji w latach należy przez nie rozumieć lata obrotowe przyjęte w danej spółce i to w dodatku pełne, niezależnie od tego, czy członek zarządu został powołany przed rozpoczęciem roku obrotowego, czy też w jego trakcie. W tym ostatnim przypadku rok obrotowy w trakcie którego członek zarządu został powołany nie jest uwzględniany przy obliczaniu kadencji, albowiem nie jest pełnym rokiem obrotowym. Długość kadencji przede wszystkim może być określona w statucie spółki.
Art. 369 § 1 zd. 2 i 3 k.s.h. przewiduje możliwość ponownego wyboru członka zarządu. Z użytego w tym przepisie zwrotu „ponowne powołania” wynika, że ponowne powołania nie są limitowane i dana osoba przez wiele kadencji może być członkiem zarządu, przy czym każdorazowa kadencja nie może przekroczyć 5 lat.
W identyczny sposób została określona kadencja członków rady nadzorczej spółki akcyjnej. Zgodnie z treścią art. 386 § 1 k.s.h. kadencja członka rady nadzorczej nie może być dłuższa niż pięć lat. § 2 art.386 k.s.h. w zakresie sposobu liczenia kadencji odsyła do przepisu art.369 i art.370 k.s.h., co oznacza, że kadencję członków rady nadzorczej również oblicza się w pełnych latach obrotowych (chyba, że statut stanowi inaczej).
Kadencja organów spółki z o.o.
W identyczny sposób dokonana została zmiana sposobu liczenia kadencji organów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.
W zakresie kadencji i mandatów członków zarządu zastosowanie ma art. 202 § 1 k.s.h., zgodnie z którym jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu.
§ 2 art. 202 k.s.h. stanowi zaś, że w przypadku powołania członka zarządu na okres dłuższy niż rok, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Kadencję oblicza się w pełnych latach obrotowych, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
Odnośnie kadencji i mandatu członków rady nadzorczej czy komisji rewizyjnej zastosowanie ma art. 218 § 1 k.s.h., który stanowi, że jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, mandaty członków rady nadzorczej i komisji rewizyjnej wygasają z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka.
§ 2 art. 218 k.s.h. stwierdza, że w przypadku powołania członków rady nadzorczej i komisji rewizyjnej na okres dłuższy niż rok, ich mandaty wygasają z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia tej funkcji. Kadencję oblicza się w pełnych latach obrotowych, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.
PRZYKŁAD:
Przykładowo więc jeśli członek organu spółki kapitałowej powołany został do pełnienia funkcji z dniem 5 lutego 2020 roku, na trzyletnią kadencję, a rok obrotowy jest tożsamy z rokiem kalendarzowym, to jego kadencja upłynie z dniem 31 grudnia 2023 roku. Z uwagi na to, że kadencję liczy się w pełnych latach obrotowych, rok 2020 nie będzie wliczany od trzyletniego okresu ze względu na fakt, że członek organu powołany został w trakcie jego trwania, czyli w tym wypadku 5 lutego 2020 roku. Pierwszym pełnym rokiem pełnienia funkcji jest więc rok 2021, drugim – 2022, zaś trzecim – 2023. Jeśli zaś chodzi o wygaśnięcie mandatu członka organu to w tym wypadku wygaśnie z dniem odbycia zgromadzenia wspólników, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za
ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu. W naszym przykładzie ostatnim pełnym rokiem pełnienia funkcji jest rok 2023, a więc mandat członka organu wygaśnie z dniem odbycia zgromadzenia wspólników, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za rok 2023. Najpewniej więc będzie to pierwsza połowa 2024 roku (ponieważ ustawowo zwyczajne zgromadzenia wspólników oraz zwyczajne walne zgromadzenia odbyć się powinny do końca czerwca kolejnego roku).
Warto dodać, że znowelizowane przepisy mają również zastosowanie do organów spółek powołanych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej sposób liczenia kadencji, tak więc dla członków zarządów oraz członków rad nadzorczych powołanych przed 13 października 2022 roku kadencję liczy się w pełnych latach obrotowych.
