Przeciwdziałanie skutkom kradzieży tożsamości

W ostatnich latach zjawisko kradzieży tożsamości przybrało niepokojące rozmiary. Ustawodawca nie mógł pozostać obojętny wobec narastającego problemu. Od 17 listopada 2013 r. obywatele mogą zastrzegać swoje numery PESEL w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL. Taką funkcjonalność zawiera między innymi aplikacja mobilna mObywatel 2.0. Wystarczy jedno kliknięcie by zwiększyć ochronę przed niechcianymi kredytami czy pożyczkami zaciąganymi na skradzione dane przez oszustów. Rozwiązanie to warte jest rozważenia w szczególności, że w każdej chwili można cofnąć zastrzeżenie, jak również z uwagi na fakt, iż już od dnia 1 czerwca zaczną obowiązywać przepisy ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości z dnia 7 lipca 2023 r. (Dz.U.  poz. 1394), które nakładają na instytucje finansowe, dostawców usług telekomunikacyjnych, czy na notariuszy, obowiązek weryfikowania przy konkretnych czynnościach zastrzeżenia numeru PESEL.

Notariusz przed dokonaniem czynności zbycia, nabycia, obciążenia nieruchomości lub udziału w nieruchomości będzie zobowiązany do weryfikowania czy strona lub mocodawca będący osobą fizyczną ma zastrzeżony numer PESEL w rejestrze zastrzeżeń numeru PESEL, a jeśli tak będzie w istocie – zobowiązany będzie odmówić dokonania takiej czynności.

Z kolei banki, instytucje kredytowe czy oddziały banku zagranicznego będą zobowiązane przed zawarciem umowy na prowadzenie rachunku bankowego, kredytu, pożyczki, czy leasingu zweryfikować zastrzeżenie numeru PESEL konsumenta. Brak zweryfikowania zastrzeżenia spowoduje, że instytucje te nie będą mogły domagać się od konsumenta zaspokojenia roszczeń z tytułu tak zawartej umowy, ani też zbyć powstałej w ten sposób wierzytelności.

Z dniem 1 czerwca 2024 r. wejdzie w życie art. 60 c Prawa Telekomunikacyjnego, który obligować będzie przedsiębiorcę telekomunikacyjnego przed wydaniem duplikatu kart SIM do zweryfikowania czy podany przy zawieraniu umowy przez abonenta numer PESEL jest zastrzeżony. Skutkiem istnienia zastrzeżenia na moment dokonywanego zamówienia wtórnika będzie odmowa jego wydania. 

W uzasadnieniu do ustawy wskazano, że przyjęte rozwiązania mają charakter prewencyjny oraz następczy, albowiem zapobiegną negatywnym skutkom kradzieży tożsamości o ile takie zaistnieją w przyszłości lub też zmniejszą ich uciążliwość w przypadku, gdy do kradzieży doszło.

autor: Katarzyna Jurewicz- Kupeć- radca prawny